SUHA KİMDİR ?

Memleket : Konya - Akşehir
Okul : İzmir/Bornova-Anadolu yatılı, Ankara Hukuk fakültesi; askerlik; kısa bir süre İtalya; üniversite yıllarında lisan kursları; çiftçilik; Akşehir'de benzincilik (pompacı değil, sahibi). Bir süredir de turizmci, üstelik aynı anda ev sahibi, komi, resepsiyonist, internet operatörü, garson, aşçıbaşı. Birlikte çalıştığı genç bir-iki kişi ve kendisine yardımcı olan annesi ile birlikte...
Hedefi : Tıp okumak istiyormuş, ilk dokuz tercihi tıp, onuncu ve on birinci tercihi hukuk imiş. Hukuk fakültesi'ni kazanmış. Ama "avukatlık severek yapacagım bir meslek olmadığı için, benzin istasyonu da başında beklenmesi gerekmeyen bir iş olduğu için, belli bir ilginçlik ve kültür düzeyinde yerli yabancı misafirlere belli bir şeyler sunmak; Kapadokya gibi güzel bir çevrede, eski bir evde yaşamak, güzel insanlarla güzel ortamda olmak" arzusu ile turizm mesleğine geçmiş. Aslında turizm ile ilk bağlantısı 1979 Ürgüp-Turizm Bürosun'da turizm gönüllüğü (iki ay kadar) olmuş.

"Turizm gönüllüsü" ne demek?
Yabancı dil bilen, sınavı geçen Lise-Üniversite ögrencilerine belli bir kurs ve sınav sonrası turizm bürolarında çalışma imkanı tanınmıştı. Ben de bu sınavı geçip 200 kişiden Ürgüp'ü seçen tek kişi olarak Ürgüp Turizm bürosunda çalışmaya gittim.

Esbelli evi karşına nasıl çıktı?
Belçikalı doktor bir karı koca ile tanışmıştım Ürgüp'te. Onlar gezdirmişlerdi. Esbelli evini sohbet arasında " ben de böyle bir ev alabilsem" demiştim. Bir ay sonra aradılar "Evi satıyoruz" diye.

Restorasyonu kim yaptı?
İlk aldığımda onlar oturmak için restore etmeye başlamışlardı. Ben de ilk aldığımda ev olarak almıştım. Ticari anlamda ne olur ne olmaz bilmiyordum. 1978'de turizm bürosunda beraber çalıştığım Erhan Bey'in teşviki ile pansiyona çevirirsem hem tüm dünyadan insanları konuk ederiz, hem de karşılarız dedim. Zaten kafamda da vardı.

1978'de bu kadar çok otel-motel yoktu herhalde?
Çok azdı. Belediye hoparlöründen anons edilirdi: "Evlerine yabancı misafir isteyenler lütfen Turizm Bürosuna başvursun!" diye.

Pansiyon olarak ne zaman başladınız?
1992 yılında beş oda olarak başladık. Ekleme ve büyütmeler takip etti. İlk aldığım üç evin arasına sıkışmış iki ev daha vardı. Zorunlu olarak orayı da aldık. Yakın çevremizde bizi rahatsız etmesinler diye koruma amaçlı aldığımız yerleri toparlayalım derken, beş oda kalma imkanı varken, dokuz oda olduk. Yakında da 500 m² lik bahçe içinde iki yatak odalı, mutfaklı apart odayı da tamamlıyoruz.

Esbelli Evi'nin projesini kim yaptı? Getirdiğim mimarların Kapadokya'nın mimarisi ile ilgili bilgi ve çalışmaları olmadığı için, sundukları projelerin yöre mimarisine uymadığını gördük. "ne kadar çok oda çıkarsa iyi" diye düşünen mimarlardı. Biz de etrafı inceledik, ustaları seçtik, yöreye uygun renovasyonu kendimiz yaptık.

Bu kadar dergide yer almak nasıl oldu? Özel bir PR şirketi ile mi anlaştınız?
Hiçbir dergiye tanıtım yapmak için baskı yapmadık, ilişki kurmadık. Bizi tanıtan sadece broşürümüz vardı. Ama onları da kimseye göndermedik. Gelen konuklar alıyordu.

Senin seçkin bir müşteri listen var, nasıl oluşturdun?
Kapadokya deyince zaten eleniyor. Müşterilerimizin çoğunluğu guidebook'larla geliyorlar. Araştırıcı olanlar okuyor, tercihini özel yapıyor. Bed&Breakfast tercih ediyorlar, gündüz gezmek istiyorlar. Bu tip insanlar daha kültürlü oluyor. Ayrıca sesten anlıyoruz, soruş biçimlerinden anlıyoruz, telefonla arayan herkese yer vermiyoruz.

Mesela?
"Odalarda banyo var mı?", "Sıcak su akıyor mu?", "Paket programınız var mı?" gibi soru soranları tercih ediyoruz (yer ayırttırırken ne soracağınızı da öğenmiş oldunuz!).

Esbelli Evi'nin büyüsü (bizi de bir hafta alıkoyan) nedir?
Kapadokya'nın özgün mimarisi. Peribacaları, kaya mezarları, kaya odaları, tüneller... Arıca misafirlarin kendilerini evde hissetmeleri. İçeri ilk girdiklerinde bir resepsiyonla karşılaşmıyorlar. Bir misafir gibi karşılanıyorlar. Mutfak gösteriliyor, çay şurada, kahve burada, oturma odasındaki CD'ler, kitaplar. Açık alanda yıkanan çamaşırlar (kendi çamaşırlarınızı ortak alanda makine ve deterjanla yıkayabiliyorsunuz), kendilerini otelde hissetmiyorlar. Hoşuma giden olay, daha önce gelen bir çift sonradan gelen bir çiftle "ne içersiniz?" diye soruyor sahiplenip. Telefon çalınca bakanlar, kapı çalınca açanlar gibi bir ev havamız var. Yoksa otantik yer çok, dünyanın her yeri otantik otel, motel, pansiyon dolu. Ama kimse sizi mutfagına sokmak istemez!

Fiyatın da ona göre yüksek tabii!
Kapadokya'daki benzer yerlere göre diyelim...

Esbelli'ye benzer nereler var?
Esbelli evi'nden esinlenerek bölgede 2001'de en az toplam 50 tane böyle otantik ev-pansiyon arası yer açılacak. Rekabet artıyor.
Kendi aralarıda rekabet olacak.

%10 doluluk olan bir yerde ne akla hizmet bu durum?
İnsanlar büyük otellerin boş kaldığını, Esbelli Evi'nin dolduğunu gördüler. Ayrıca ucuz kredi ile cazip geliyor. Kalitesiz yatırımlarla turizm çöplüğüne dönüştük. Fiyatlar düşüyor, charter'lar falan filan... Bir kilise-bir halıcı, bir kayaköy-bir çanakçı yöntemiyle para kazanıyorlar.

Kapadokya'daki yatak kapasitesi nedir ?
Yıldızlı oteller 100'den fazla, Ihlara'dan tut Avanos, Ürgüp, Nevşehir, Kaymaklı gibi Kapadokya'nın her yerine dağılmış aşağı yukarı 10.000 yatak var. Doluluklar 1998'de %50, 1999'da %10.

Sebep?
Arzın talebe göre fazla olması. Kapadokya'ya özel adam gelir. İnsanlar Türkiye'ye Kapadokya diye gelmiyorlar; Efes, İstanbul, Antalya diye geliyorlar. İstanbul'dan Kayseri veya Nevşehir'e uçak var. Avrupa'dan ise direkt uçuş yok.

Turist profili nedir?
Gerçek anlamda gezmeye gelen Türkler %5, kalan %95 de Fransız ağırlıklı olmak üzere; İtalyan, İspanyol, İngiliz, Amerikalı, Avusturyalı, Japon.

En iyi sezon nedir?
Mayıs, haziran. Çok sıcak değil, okullar açık olduğu için kalabalık değil, vahşi kır çiçekleri filan...

Biz geldiğimizde ağustos'tu, üzümleri bağlardan yiyorduk. Kayısıları önce ağaçtan, sonra balkonlara yayılmış, sonrada sandıklarda gördük. Her türlüsünü yedik. Kükürtsüz olan koyu renklisi de nefisti. Peki, Kapodokya'da "ne yaparız?" diyenlere ne diyorsunuz ?
Av turu, balonla tur, vadilerde "hiking," "trecking," bisiklet, Göreme Müzesi, Üçhisar, Avanos'daki çanak atölyeleri, yer altı şehirleri, kiliseler, Ihlara vadisi, Güzelyurt, kızılvadi, Soğanlı vadisi...

Ne kadar devam edeceksiniz bu işe?
Artık bu benim için bir hayat tarzı oldu. Dört aylık tatilim var, kurulan dostlukları pekiştirme imkanı buluyorum. Kendilerini misafir gibi hissettikleri için beni de aynı şekilde misafir etmek istiyorlar; evlerine dönünce kartpostallar, cd'ler, davetiyeler gönderiyorlar (Bu röpotaj bahanesiyle istanbul'a gelmesini sağlayıp Suha'yı ağırlama mutluluğuna biz de eriştik).

Yaz aylarında su kenarı, kışın kayak tatili tercih edenlerdenseniz dahi, bayramların ne tam yaz, ne tam kışa geldiğini bu senelerde, ne yapıp edin Esbelli Evi'ne gidin. Öyle üç-dört gün kalıp dönerseniz, aklınız kalır. Tatilinizi en az bir hafta tutun, fotograf makinenizi, yürüyüş ayakkabılarınızı alın ve dünyanın en konforlu mağarasında kalmak, yeni bir dost edinmek ve "Yüzüklerin efendisi"nin filminin çekilmesi gereken hobit'ler diyarını görmek için Kapadokya'ya gidin. Başka bir planette olduğunuzu hissedeceksiniz.

Suha Ersöz'den bazı tespitler:

• Yanımda çalışan gençlerden üç tanesini Amerika'ya, bir tanesi'ni Japonya'ya, bir tanesini de Arjantin'e koca olarak ihraç ettik.!(eş arayanlara duyurulur).
• Tercih ettiğimiz konaklayıcı tipleri arasında yer almanın altın kuralları: Acente veya rehber bağlantınız olmaması, sunduklarımızdan yararlanmaya açık olmalısınız. Mesela Japonlar kapıdan girer, şöyle bir bakmadan odalarına girer, sabah kahvaltı edip teşekkür eder, hemen gezmeye çıkarlar. Acente müşterileri de 7.30'da uyandırma verir, bütün gün dolaşır, akşam gelip duş yapıp yine yemeğe götürürler.
• Giderken İnğilizlerin adını bile öğrenemeyiz. Özellikle söylemezler.
• Amerikalılar muhakkak isim, telefon, adres verir giderler; ayrı bir odaları ve banyoları olduğunu, kesinlikle beklediklerini belirtirler.
• İtalyanlar sarılıp öper, davet edenler gerçekten eder
• Fransızlar "Gelirsen uğra"gibisinden nezaketen adres verirler, telefon vermezler ( çat kapı gidermişiz gibi).
• Türkler iyidir.
• Avusturalyalılar cana yakındır, konuşkan olurlar.
• Avusturalyalılar ve Amerikalılar kahvaltıda yan masadan sürekli birbirleriyle konuşurlar.
• İngilizler kendi aralarında bile konuşmazlar.
• Başka otelci arkadaşlarında söylediği gibi, Japonlar, kapı açma özürlüdürler. Kilit açma yetenekleri gelişmemiştir. Gece Japonlar eve dönmediyse, uykudan ölsem de yatamam, çünkü kapıyı açmam gerekir.